Diyabet ömür boyu dikkat ve kontrol gerektiren bir hastalık. Bu süreçte doktor kontrolü aksatılmadığında ve hayat diyabetin gerekliliklerine göre düzenlendiğinde, kaliteli ve uzun bir ömür mümkün oluyor. Ancak diyabeti olanların, hastalığın kendisi kadar diğer hastalıklara karşı da dikkatli olması gerekiyor. Çünkü diyabeti olanların kendi hastalıkları yanında diğer bazı hastalıklara karşı duyarlılıkları da artabiliyor ve bu ek rahatsızlıklar diyabet şikayetlerini artırabiliyor. Acıbadem Bağdat Caddesi Tıp Merkezi İç Hastalıkları Uzm. Dr. Yaser Süleymanoğlu, 14 Kasım Dünya Diyabet Günü’ne özel diyabeti olanların dikkat etmesi gereken hastalıkları ve bu hastalıklardan korunma yollarını anlattı…
- Göz hastalıkları
Diyabet kılcal damarları hedef alan bir hastalık. Kılcal damarlar da en çok göz, beyin, kalp ve böbreklerde bulunuyor. Bu nedenle diyabeti olanların göz sağlığına dikkat etmesi çok önemli. Diyabet hastalarında kan şekeri yüksek seyir ettiği için gözün arka tabakasında bulunan kılcal damarların yapısı ve dolaşımı etkilenebiliyor ve zamanla göz kanaması ve körlük gibi ciddi sağlık sorunları ortaya çıkabiliyor. Bununla birlikte gözün ön tarafında bulunan lenste de, şeker birikimi sonucunda katarakt meydana gelebiliyor.
Nasıl korunmalı? Göz sağlığıyla ilgili sorun yaşamamak için diyabeti olanların açlık ve tokluk kan şekerini düzenli olarak kontrol ettirmesi gerektiğini belirten Dr. Süleymanoğlu, “Diyabetli bireylerde; açlık kan şekeri 100-110 mg ve tokluk kan şekeri 140 mg seviyesinde olmalı. Ayrıca kan şekeri ortalamasını gösteren Hba1c seviyesi 6,2’in altına çekilmeli. Bununla birlikte diyabeti olanların 6-12 ayda bir rutin olarak detaylı göz muayenesi yaptırması da çok önemli. Muayenede arka göz, retina, lens durumu, göz tansiyonu, görme alanı ve keskinlik gözden geçirilmeli” diyor. Göz muayenesinin diyabet konusunda uzmanlaşmış bir göz hastalıkları uzmanı tarafından yapılması gerekiyor.
- Yüksek tansiyon
Diyabeti olanların yüzde 70’inde aynı zamanda tansiyon hastalığı da görülüyor. Dr. Süleymanoğlu; “Diyabetin en fazla zarar verdiği yerlerden biri damarlar olduğundan, diyabetle birlikte görülen tansiyon erken dönem organ kayıpları, inme, beyin kanaması, göz içi kanama ve kalp krizi gibi riskleri artırabiliyor” diyor.
Nasıl korunmalı? Tansiyonu kontrol etmek için açlık kan şekerinin 100-110 mg, tokluk kan şekerinin ise 140 mg’ın altında tutulması ve sürekli kontrol edilmesi gerekiyor. Bununla birlikte kan basıncını da sürekli kontrol etmek çok önemli. Diyabette büyük tansiyon 12’in altında, küçük tansiyon ise 75’in altında olmalı. Ayrıca rutin kalp incelmesi de gizli kalp riskini ortadan kaldırıyor.
- Diş eti hastalıkları
Kan şekeri yüksek olan diyabetli hastalarda diş etlerinde şeker birikiyor. Bu durum diş etinin içinde birçok bakteri ve mantar oluşmasına neden oluyor ve diş eti iltihabı, diş eti çekilmesi ve erimesi gibi sorunlar ortaya çıkıyor. Ek olarak diş eti iltihabı ve sorunu olan hastalarda kan şekerini kontrol altına almak zorlaşabiliyor.
Nasıl korunmalı? Diyabet hastalarının kan şekerini sıklıkla kontrol ettirmesine ek olarak diş eti bakımını düzenli yapması ve dişlerini fırçalamayı kesinlikle aksatmaması çok önemli. Diyabet hastalarının diş fırçası seçimine de dikkat etmesi gerektiğini belirten Dr. Yaser Sülaymanoğlu, “Dişler yumuşak veya orta sertlikte bir diş fırçası ile temizlenmeli. Ayrıca kaliteli ve koruyucu florid içeren diş macunu kullanılmalı. Diyabet hastalarında periyodik diş eti kontrolünün de diyabet konusunda uzmanlaşmış bir diş hekimi (periodendist) tarafından yapılması son derece önemli” diyor.
- Grip ve soğuk algınlığı
Diyabet, bağışıklık sistemini baskılayan bir hastalık ve kan şekeri yüksek seyir ettiğinde bu baskılanma daha da artabiliyor. Bu nedenle diyabet hastaları grip, nezle hatta zatürre gibi hastalıklara karşı diğer insanlara göre daha yatkın olabiliyor.
Nasıl korunmalı? Diyabeti olanların kış aylarında sağlıklı beslenerek bağışıklık sistemlerini korumaları gerektiğini belirten Dr. Süleymanoğlu, “Diyabet hastaları mutlaka her yıl periyodik olarak grip aşısı yaptırmalı. Ayrıca son yıllarda gelişen zatürre aşısı da iyi bir koruma sağlayabiliyor” diyor.
- Kolesterol
Kontrol edilmeyen diyabet, tansiyon ve kolesterolün hayati risklere neden olabilecek bir üçgen olduğunu belirten Dr. Süleymanoğlu, “Özellikle LDL kolesterolün damar çeperini daraltarak tıkıyor. Bu nedenle diyabet hastalarında kalp krizi riski 4 kat artıyor” diyor.
Nasıl korunmalı? Diyabet ve tansiyon kontrol altında tutulmalı ve LDL seviyesi 100’ün altına çekilmeli. Bu şekilde hayati riskler en aza indirilebiliyor. Ek olarak diyabetle birlikte yüksek kolesterolü olan hastaların, mide ya da kan hastalığı yoksa, ömür boyu aspirin kullanması önemli.
- Cilt hastalıkları
Cilt, vücudun diyabetten en çok etkilenen yerlerinden biri. Kılcal damarların diyabetten etkilenmesiyle dolaşımın azalması sonucunda ciltte kuruluk, egzama, mantar ve deri enfeksiyonları ortaya çıkabiliyor. Bununla birlikte özellikle ayak derisinin bozulması, diyabete bağlı ayak yarası riskini artırıyor.
Nasıl korunmalı? Diyabet hastalarının ciltlerine çok dikkat etmesi gerektiğini belirten Dr. Süleymanoğlu, “Cildin tüm bölgelerine düzenli bakım yapılmalı ve cilt nemli tutulmalı. Bununla beraber yaraların önüne geçebilmek için uygun giysiler ve ayakkabılar seçilmeli” diyor. Diyabeti olanların en ufak bir cilt sorununda bile mutlaka uzman bir dermatoloğa gitmesi çok önemli. Çünkü diyabette dikkate alınmayan cilt yaraları ileride daha büyük sorunlara neden olabiliyor.
- Ayak yaraları
Diyabet hastalarının derisinde ve yumuşak dokularda normal insanlardan daha fazla glikoz yani şeker birikiyor. Bu şeker zamanla ayak derisinin kurumasına, his kaybına ve parmak arasında mantar meydana gelmesine neden olabiliyor. Ek olarak ayağın kemik yapısı bozulabiliyor ve farkına varılmayan yaralar oluşabiliyor.
Nasıl korunmalı? Diyabet hastaları için ayak bakımı son derece önemli. Ayakların sürekli kontrol edilmesi ve nemli tutulması gerekiyor. Ancak ayakların gerekli miktarda nemli tutulması çok önemli. Çünkü gereğinden fazla nemli tutmak da yara riskini artırabiliyor. Bununla birlikte uygun ayakkabı ve terlik seçimi de yara oluşumunu önemli ölçüde engelleyebiliyor.
- Mide ve bağırsak hastalıkları
Uzun yıllar diyabet hastalığı olanlarda hazım sorunları ortaya çıkabiliyor. Gastroparezi olarak da adlandırılan “mide ve bağırsak tembelliği” hazım, emilim ve tuvalet alışkanlığını olumsuz etkiliyor. Buna ek olarak diyabet hastalarının çok fazla ilaç kullanması da mide ve bağırsak sorunlarına yol açabiliyor.
Nasıl korunmalı? Sağlıklı beslenmenin ve kan şekerini kontrol altında tutmanın mide ve bağırsak sorunları açısından çok önemli olduğunu belirten Dr. Süleymanoğlu, “Diyabetlilerin mide sorunlarını dikkate alması gerekiyor. Herhangi bir rahatsızlıkta, mide koruyucu ve sindirim sistemini düzenleyici hazım ilaçları ile şikayetleri azaltmak mümkün. Ancak bu ilaçlar hastalığın seyrine göre doktor kontrolünde alınmalı” diyor.
- Obezite
Tip 2 olarak bilinen erken tip diyabet ortaya çıkmadan yıllar önce, insülin direnci nedeniyle kilo sorunlarının ortaya çıkabildiğini belirten Dr. Süleymanoğlu, “Obezite hastalarının yüzde 80’i hayatlarının devamında diyabet sorunuyla karşılaşıyor. Diyabet de sıklıkla fazla kilolu kişilerde görülüyor. Bu nedenle obezite ve diyabet birebir ilişki içindeki iki hastalık” diyor.
Nasıl korunmalı? Sağlıklı beslenme obeziteden kaçınmanın en önemli koşulu. Bu sayede fazla kilolu kişiler için erken dönemde diyabeti önlemek de mümkün olabiliyor. Dr. Süleymanoğlu, kilolu diyabet hastalarının zayıfladıktan sonra tansiyon ve kolesterol ilaçlarını bırakabildiğine dikkat çekerek, “Kilo veren hastalarda kan şekeri düzeldiği için insülin dozunu bile azaltabiliyoruz” diyor.
- Depresyon ve stres
Stresli bir yaşamın hem diyabeti hem de tansiyonu olumsuz etkilediğini belirten Dr. Süleymanoğlu, “Kan şekeri düzenli kontrol edilmediğinde ve ani düşme ve yükselmeler olduğunda hastalarda sinirlilik, uyku hali ve depresyon sorunları ortaya çıkabiliyor. Ek olarak diyabet müzmin ve ömür boyu süren bir hastalık olduğu için hastalar bu süreci yaşamlarının ek bir yükü olarak görebiliyorlar ve bu da motivasyonlarını bozabiliyor” diyor.
Nasıl korunmalı? Kan şekeri doğru şekilde kontrol edilmediğinde sürekli değişen seviyeler hastaları olumsuz etkiliyor. Bu nedenle kan şekerini kontrol altında tutmak çok önemli. Diyabet tedavisinde disiplin ve huzurun bir arada olması gerektiğini belirten Dr. Süleymanoğlu, “Diyabetli hastalarda psikolojik sorunlar kontrol edilemezse psikiyatrik destek alınmalı” diyor.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.