Mahmutlu Oğulları Bıyıklar (Meraller) Sülalesi

Araştırma:Mustafa Bozdağ

Sülale, Soyadı kanun çıkmadan önce Mahmutlu oğulları olarak bilinir.  Mahmutlu oğullarının Eskil’e yerleşimleri, Eskil’deki ilk atası Hacı Ahmet Dede ile başlar.  Hacı Ahmet Dede’nin babasının ismi resmi olarak bilinemese de bir rivayete göre Mahmut olduğu dile getirilir. Sülalenin Eskil’e ilk yerleşim yeri bilinememektedir. Bilinen ilk oturulan alan ise Eskil Merkezdeki Eskil Kuran Kursu yanı, yeni İmam Hatip binasının kuzeyinde konaklarının olduğu, yakın bir tarihe kadar o konağın bir tümsek şeklinde yıkıntıları aile bireyleri tarafından atalarına ait konağın yeri olarak bilinir.

Hacı Ahmet Dedenin 1775’li yıllarda doğduğu tahmin edilmektedir.  Hacı Ahmet Dede’nin bir oğlu olur İsmail adında…  İsmail’in doğum tarihi 1800’dir. İsmail Dede’nin mavi gözlü olmasından dolayı İsmail Dede’ye halk arasında Çini İsmail denilirmiş, Çini İsmail kışları Eskil merkezde yazları ise şu an yayla olarak bildiğimiz o dönemde şimdiki Karakol Yaylası yakınlarında ağıl kurulurmuş,  Bölgede o dönemde tek bir kuyu varmış bu kuyudan diğer sürüler de sulanırken, Çini İsmail’in 4 büyük sürüsü olduğundan kuyu tüm hayvanları sulamaya yetmezmiş, Çini İsmail bu sürülerden dolayı kendisine ayrı bir kuyu kazdırmış şimdiki Yavşankuyu Yaylası’nın olduğu yere diğer sürü sahipleri tarafından beyin kuyusu anlamına gelen “KUYUBEYİ” denilirmiş. Kısaca Yavşankuyu’nun eski adı Kuyubeyi’dir. Yavşankuyu’da yaşayanlar halen çocuklarına İsmail ismini koyarlar ve gözleri de mavi gözlü olanlarına rastlamak mümkündür. Sülalenin Yavşankuyu ve Karakol’da olan Meraller ile bağı Çini İsmail’den ilk hanımından gelmektedir. Bir rivayete göre de Karakolda yaşayan İrişlerin de Çini İsmail soyundan geldiği söylenir.

Çini İsmail yaşadığı dönemde sevilen sayılan Eskil’in en sevilen zengin ağasıymış, yazın yaylakta, kışları ise Eskil merkezde yaşarmış. O dönemde günümüzün muhtarlık seçimi her yıl yapılırmış, Çini İsmail 18 dönem (18 yıl) üst üste muhtarlık yapmıştır. Çini İsmail ilk hanımı öldükten sonra 70’li yaşlarda Yazır’dan şimdiki Sanlav sülalesinden Firdevs Ebe’yi almış, Firdevs Ebe tam bir Osmanlı kadını imiş, Çini İsmail’in Firdevs Ebe’den 1870 yılında Recep adında bir oğlu olur. Recep 6 yaşındayken öksüz kalır. Kısa süre içerisinde Çini İsmail’in malları diğer hanımdan olma evlatları tarafından paylaşılır. Firdevs Ebe ıstar dokuyarak oğlu Recep’i büyütür.

Recep gençliğinde çok çıtak bir delikanlı imiş çok uzun bıyıkları varmış. O sebeple halk arasında Bıyıklı Recep diye anılırmış. Daha sonra sülalenin ismi Bıyıklı Recep’ten dolayı Bıyıklar kalmıştır. 

Taşkesik’in Kuruluşu

1900’lü yıllarda Taşkesik bölgesi taş kesme yeri imiş ve o dönemde Varanlar Pınarı ve büyük taş ocakları varmış. Altınekin, Cihanbeyli, Obruk, Sultanhanı Eskil’in diğer bölgelerinden taş kesmeye gelirlermiş. Taşkesik Yaylası’nın Taşkesik olmadan önceki ismi  “Varanlar Pınarı” olarak bilinirmiş. İnsanlar taş kesmeye geldikleri için daha sonraki yıllarda Taşkesik ismi konulmuş. Bıyık Recep, Yazır’da yaşayan Selamoğulları’ndan şimdiki Sanlavlar sülalesinden olan dayısını sever onun sözünü dinlermiş. Dayısı Bıyık Recep’e Taşkesik bölgesini göstererek şuradan kendine bir yurt tut ve orayı sür demiş. Bıyık Recep de dayısının sözünü dinleyerek 1905’te, şimdiki Erkol sülalesinden Hasan Emmi, Gök sülalesinin atası Mehmet efendi halk dilinde Mikdat emmi,  Öztürkler Nimet Öztürk halk dilinde Nimet hoca şimdiki kara Mustafalar sülalesi” Nimet hocanın o dönemde Taşkesik bahçesinin olduğu bahçenin olduğu yer  elma ağacının altı mevki (nimet hocanın bahçesi) günümüzde bilinir. Taşkesik’in kurucuları arasında Sanlavlar sülalesinden Yahya dede ve Davut emmi adında birisi tarafından kurulmuştur.  Davut emmi çocuğu olmadığı için soyu devam etmemiştir. 

Bıyık Recep çok küçük yaşta babasını kaybetmesinden dolayı ilk evliliğini de çok ileri yaşta yapmış.  Nitekim ilk evliliğine taş kesmeye gelen Altınekin Mantar Köyü’nden birisinin vesilesiyle evlenmiş. Bıyık Recep’in bu eşinden 3 oğlu, ikinci hanımından ise 4 oğlu olmuştur. Kısaca Taşkesik’teki bıyıklar sülalesi bıyık Recepten gelir. 

7 oğlu olan Bıyık Recep’in,  büyükten küçüğe doğru Eskil Eski Belediye Başkanı Şerafettin Meral’in dedesi 1900 doğumlu İsmail Dede, İsmail Dede’nin 6 oğlu olur. Şerafettin Meral’in babası Muzaffer Meral’in Mehmet, Tahsin, İsmail ve Cengiz diğer oğullarıdır. Recep Meral’in ise Mehmet, İsmail ve Refik oğullarıdır, İsmail, İdris ve Erol’un babası Şahin, daha önceki yıllarda vefat eden İsmail’le Sami’nin babası Kemal, Ertan ve Hacı Bayram’ın babası Elvan, Ergün, Hamza ve İsmail’in babası Nevzat’tır. Bunlardan Muzaffer, Elvan Nevzat sağ, Recep, Şahin ve Kemal rahmetli olmuşlardır.

         İsmail Meral  

Şerafettin Meral'in Dedesi     

Bıyık Recep’in ikinci büyük oğlu Fazlı’dır. Fazlı Dede’nin de doğum tarihi nüfus kayıtlarına göre 1903’tür. Fazlı Dede’nin 3 oğlu olur. Bunlar merhum Ali, Fazlı, Nail  
ve Tansel’in babası Eskil eski Belediye Başkanı Cavit Meral, Cavit, Güngör, Selçuk, Nail, Fazlı, Kevser’in babası Bekçi Recep ve Güner, Ünsal, Ünal, Fazlı ve Nail’in babası Bilal’dir. Eskil eski Belediye Başkanı Cavit Meral 2 dönem muhtarlık yaptıktan sonra 1973-1977 tarihleri arasında Eskil Belediye Başkanlığı yapmıştır. Cavit Meral 1980 yılında Motosiklet kazası sonucu 51 yaşında ebediyete intikal etmiştir.  Bekçi Recep ise 1994’te rahmetli olmuştur, Bilal Meral ise yaşamaktadır.

         Fazlı Meral  

Cavit Meral'in Dedesi     

Bıyık Recep’in 3’üncü büyük oğlu nüfus kayıtlarına göre 1906 doğumlu Mustafa Adında halk arasında da ona Cesav yâda Mahmutlu Oğullarından Cesav diye hitap edilen Mustafa Meral’dir.  Cesav Emmi gençliğinde dindarmış ve genç yaşlarında namazını kılarmış. Harman zamanı namaz kılarken namaz kıldığını kimseye görünmemek için halkalar arasında kılarmış namazı... Cesav emmi 1994 yılında rahmetli oldu.  Cesav emminin iki oğlu olur. Bunlar Eşref Meral (namı diğer Eşriye Emmi) diğeri de Nafiz ve Şehit Mehmet Meral’in dedesi ve merhum Rafet Meral’in babası Recep Meral (Namı Diğer Köşeli Emmi) Eşriye Eminin de Fikret, Abdulkadir, Adnan, Mustafa ile  Rıfat oğullarıdır. Halk arasında Menderes olarak bilinen Adnan Meral ise bir av kazasında aramızdan ayrıldı.

      Cesav Mustafa Meral  

      Eşref Emmi'nin Babası

Bıyık Recep’in ikinci hanımı Sıddıka ebeden olma 4 oğlu olur. Bunlar, Fehmi, Ahmet, Kumruşah ve Cihanşah’tır (Kara Emmi).  En büyük oğlu Fehmi’dir. Fehmi dedenin; Cavit, Fehmi, Mustafa ve Hamdi’nin babası Recep, merhum Cuma, İsa ve Fehmi’nin babası Bilal, Fehmi ve Kumruşah’ın babası Cevdet oğullarıdır ve günümüzde yaşamaktadırlar.

Ahmet Dedenin; Mehmet Ali, Ahmet ve Osman’ın babası Mehmet, Vedat ve Ahmet’in babası Neşet, Mehmet ve Ahmet’in babası Ömer, Esat ve Ahmet’in babası Recep, Hüseyin ve Ahmet’in babası Adalet, Soner, Coşkun, Hakan ve Ahmet’in babası İmam Necati, Mehmet ve Ahmet’in babası Ramazan adında 7 oğlu olur.  Bunlardan Mehmet 1990 yılında kalp krizi sonucu rahmetli olmuştur.

Kumruşah’tan ise Yasin, Himmet ve Kumruşah’ın babası İsmail  (Namı Diğer Derdiyok Emmi), Kumruşah ve Abdullah’ın babası Recep (Muhtar Recep), Derviş Ali, Abdullah ve Kürşat’ın babası Hasan (Eskil Belediyesi eski Minibüs Şoförü).

Cihanşah’ın (Kara Emmi) ise Mehmet’le, Cihanşah’ın babası Tahsin, Cihan’ın babası Recep, Hacı Aziz, Habib ve Cihan’ın babaları Neşet olmak üzere 3 oğlu olmuştur. Bunlar günümüzde yaşamaktadır.

Ayrıca Bıyıklar Sülalesinden 1964 yılından 3 emmioğlu Eşref, Cavit ve Muzaffer sondajın olmadığı dönemde elleri ile açtıkları kuyu ile ilk pancarı eken sülale oldukları için PANCARCILAR da denilmiştir.

Şehit Mehmet Meral

Cesav oglu recep bin oglu rafet meralin oglu

Rafet oğlu Mehmet Meral 1974 doğumlu 1994’te Yüksekova’da vatani görevini yürüttüğü sırada teröristler ile girdiği çatışmada şehit düşmüştür. Taşkesik ilk okulunun adi Şehit Mehmet Meral ilkokulu olarak değiştirilmiştir.

Bir diğeri bu sülale ile ilgili olarak Tuz Gölü’nün çorak topraklarında toprağa karışmadan öbek öbek çorak toprağı kaynatıp barut üretilirmiş.  Yakınlarında beyaz topraklıklar olduğu bölgede barut ve saçma yaparlarmış ve sülaleden geçmişten günümüze av merakı fazla olan isimler mevcuttur.

Geçmiş zamanda sülanin bireylerinden birisi akrabalarına gider. Gözü görmeyen bir akraba Mahmutluoğlu Sülalesininin bireyinin gidip gitmediğini sorar. Gitti denildiğinde gözü görmeyen akraba derki, “Muratlı’nın Namazı, Mahmutlunun boğazı” bitmez kuzum der. Bu sözünden özetlediği gibi Mahmutluoğullar boğazlarına da düşkün bir sülale olduğu dile getirilir.

Sülaleden Eskil Tarihinde dikkat çeken 2 isim. 2 dönem muhtarlık yaptıktan sonra 1973-1977 tarihleri arasında Cavit Meral ve 1994-1999 ve 2004-2009 tarihleri arasında 2 dönem Belediye başkanlığı yapmış Eskil siyasetinde 30 yıldır boy gösteren Şerafettin Meral’dir.  1948 doğumlu olan Şerafettin meral halen yaşamaktadır. Eşref Meral halk dilinde Eşriye emmi ise Rıfat Koyuncu ve Gazi Mutlu’nun reislik için çekiştiği dönemde Rıfat Koyuncu’nun yanından 1. Aza olur. Seçimi Gazi Mutlu kazanır. Gazi Mutlu Rıfat Koyuncu’nun 1. Azası Eşref emmiyi Reis vekili yapar.  Eşref emminin Rıfat’ın adı da Rıfat Koyuncu ile çok iyi dost olan Rıfat Koyuncu’dan gelmektedir.

Bu sülalenin yetiştirmiş olduğu tanınmış kişilerdendir. Ayrıca Bu sülalede okumuş hakim, avukat gibi üst düzey meslekleri yürüten kişiler günümüzde yer almaktadır. Şerafettin Meral’in kardeşi Tahsin meral ise uzun yıllardır Eskil’i Pankobirlik’te temsil etmektedir.

Bu soy araştırmasında büyük emeği olan Eşref Emminin Oğlu 20 yıldır 50 den fazla ülkeyi gezen Cesav Mustafa Meral’e, Fikret oğlu Ayvaz Meral ve Bana bu ve birçok konuda destek olan Değerli dostum Konya Büyükşehir Belediyesinden Mevlüt Keskin Bey’e teşekkür ediyorum.

Bıyıklar sülalesi Taşkesik yaylası ve Eskil Merkez’de yaşarlar. Ayrıca bıyıklar ile aynı Meral soy ismini taşıyan Çulfa yaylasında yaşayanlarla bir bağı yok iken Karakol ve Yavşankuyu yaylalarında yaşayan Meraller ile İrişler arasında bir bağ vardır. Ayrıca Meraller Sülalesinin Tosun Yaylasındaki Güdendedeler ile Yazır yaylasındaki Sanlavlar arasında akrabalık bağı vardır.

Sülalenin ebediyete intikal eden isimlerinin ruhu için el-fatiha…