SESSİZLİK ŞİDDETİ KRONİKLEŞTİRİYOR!

Şiddet sadece maruz kalanı değil, şahit olanı da etkiliyor. Şiddetin yaşandığı evde büyüyen çocuklar ilerleyen dönemde birçok olumsuzlukla karşı karşıya kalabiliyor. Prof. Dr. Aslıhan Dönmez, şiddet mağduru ve yakınlarına önemli uyarılarda bulunuyor.

Üsküdar Üniversitesi NPISTANBUL Hastanesi’nden Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Aslıhan Dönmez, şiddet karşısında sessiz kalma ve kabullenmenin, tekrarlayan şiddet eylemleri için kolaylaştırıcı, cesaretlendirici ve giderek kışkırtıcı hale dönebileceği uyarısında bulunuyor. “Bu durum şiddet eyleminin tekrarlamasına ve süreğen hale gelmesine neden olabilir” diyen Dönmez, mağdurun sessiz kalma nedenlerini ise şöyle sıralıyor:

“Şiddete maruz kişi, bu durumu çevresindekilere anlatmaya utanabilir. Sessiz kalmasına korku da yol açabilir. Mağdur kişi herhangi bir karşı tepki verdiğinde veya saldırganla uzaklaşmaya çalıştığında tekrar şiddete maruz kalma riskini arttıracağını düşünerek korkabilir. Bir başka neden ise şiddeti uygulayan kişiye fiziksel, ekonomik veya duygusal olarak bağımlı olma durumudur. Bu durumda da o kişiden uzaklaşıldığında yaşanacak sıkıntı göz önüne alınarak sessiz kalmak zorunda hissedilebilir.”

Bedensel ve ruhsal hasarlara yol açıyor

Dönmez, fiziksel şiddetin, buna maruz kalan kişide önemli ve uzun süreli bedensel ve ruhsal hasarlara yol açtığını dile getirerek, “Özellikle şiddetin tekrarlanması ve şiddet uygulayanın en yakınındaki kişilerden biri olması durumun örseleyiciliğini daha da artırır. Bunun en sık görülen şekillerinden biri aile içi şiddettir ve kadınların; eşleri, babaları veya ağabeyleri tarafından şiddete maruz kalabildiğini görmekteyiz” diyor.

Depresyon ve Travma Sonrası Stres Bozukluğu görülüyor

Şiddete sessiz kalan mağdurda bir süre sonra suçluluk duygusunun ortaya çıktığını belirten Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Aslıhan Dönmez, bunu ise şöyle açıklıyor:

“Bu suçluluk kendini koruyamamış olma ve halen saldırganın yanında kalmayla ilgilidir. Bu duygu kişinin kendine olan güveni ve benlik saygısını zamanla azaltabilir ve kişide depresyonun gelişmesine neden olabilir.”

Dönmez, kronik ve tekrarlayan fiziksel şiddete maruz kalmanın önemli sonuçlarından bir diğerinin ise Travma Sonrası Stres Bozukluğu denen psikiyatrik tablonun gelişmesi olduğunu kaydediyor ve bu tablonun üç temel belirtisini şu sözlerle aktarıyor:

“Birincisi tekrar yaşantılamadır ve bunun belirtileri; şiddet anlarını sık sık hatırlama, sahnelerin gözünün önüne gelmesi, gece kabuslarına girmesi, gün içinde sanki olay tekrarlanıyormuş gibi davranma ve hissetmedir. İkincisi “kaçınma”dır. Bunda travmaya eşlik eden duygu, düşünce ve konuşmalardan kaçınma, travmayı hatırlatan durum, ortam ve kişilerden uzak durma, travmanın belirli bir kısmını hatırlayamama olarak belirtileri görülür. Üçüncüsü olan “aşırı uyarılmışlık” ise uykuya dalma ve uykuyu sürdürmede güçlük, tahammülsüzlük, çabuk öfkelenme ve sürekli tetik halinde olma şeklinde kendini gösterir.”

Kadına şiddet çocuğun ruhsal hayatını da etkiliyor

Şiddetin yaşandığı bir evde büyümenin özellikle küçük çocuklar için birçok olumsuzluğu beraberinde getirdiğini dile getiren Dönmez, bunun için çocuğun doğrudan şiddete maruz kalmasının gerekmediğinin de altını çiziyor. Şiddete maruz kalan bir ebeveyni görmenin çocuğun olumsuz etkilenmesi için yeterli olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Aslıhan Dönmez, şiddete tanıklık eden çocuklarda yaşanan travmayı şöyle anlatıyor:

“Eğer baba anneye şiddet uyguluyorsa ve evdeki oğlan çocuk bunu görüyorsa, ilerde o çocuk büyüdüğünde şiddet uygulamaya meyilli olabilir. Evdeki gerginlik çocukta; huzursuzluk, sık ağlama, endişe, uyku sorunları ve kaygı bozukluklarına neden olabilir. Kronik şiddet varsa çocuk sessizleşip içe kapanabilir. Bu nedenle, şiddetin var olduğu bir evde büyüyen çocukların ruhsal durumu yakından takip edilmeli, herhangi bir olağan dışılık durumunda mutlaka profesyonel yardıma başvurulmalıdır. Şiddetin olduğu yerden çocuğu uzak tutmak ve tanık olmasını engelleyici tedbirler almak çocuğun ruh sağlığı açısından şarttır.”

Şiddet mağdurları neler yapmalı?

• Yaşadıklarınızı paylaşın: Yaşadığınız olaylar her ne kadar sizin için utanç verici olursa olsun, güvendiğiniz kişilerle bu durumu paylaşın. Paylaşmak sürekli içe attığınız duygu ve düşüncelerinizin yarattığı yükü azaltacaktır.
• Kendinizi suçlamayı bırakın: Bu olaylarda sizin herhangi bir suçunuz yok ve yaptığınız veya yapmadığınız herhangi bir şey şiddete neden olamaz. Bunu kendinize sık sık hatırlatın.
• Kendinizi gevşetin: Nefes ve kas gevşetme egzersizleri özellikle korku, kaygı, gerginlik, uykuya dalamama gibi belirtilere iyi gelir.
• Profesyonel yardım alın: Özellikle depresyon ve Travma Sonrası Stres Bozukluğu tabloları tedavi gerektiren durumlardır. Bunun için bir psikiyatriste başvurun.
• Sosyal destek sisteminizi genişletin: Şiddet mağdurlarının başvurduğu sosyal hizmetleri araştırın ve buralarla iletişime geçin.

Şiddet mağdurlarının yakınları ne yapmalı?

• Dinleyin: Eğer yakınınız fiziksel şiddete maruz kaldığını size doğrudan gelip anlattıysa, ilk yapacağınız şey sakin kalmaya çalışıp onu dinlemektir. Bazen sadece bunu paylaşmış olmak bile o kişiyi rahatlatabilir.
• Cesaretlendirin: Bu konuda bazı tedbirler alması için onu cesaretlendirin. Şiddet karşısında sessiz kalmak çoğunlukla şiddetin tekrarlamasına ve hatta süreğen hale gelmesine yol açar. Eğer yakınınız şiddete maruz kaldığını sizinle doğrudan paylaşamıyor fakat siz bu durumdan şüpheleniyorsanız: Konuşmak için onu cesaretlendirin, yalnız olmadığını ve sizin ona her açıdan destek olacağınızı ona hissettirin.
• Destek verin: Alınabilecek tedbirlerin başında şiddet uygulayan kişiden uzaklaşmak gelir. Bu konuda yakınınızı cesaretlendirin ve gerekli desteği (onu evinize almak veya bir sığınma evine yönlendirmek gibi) verin.
• Şiddet uygulayanla konuşun: Eğer şartlar uygunsa aile büyüklerinin şiddet uygulayan kişiyle konuşmaları ve onu engellemeye çalışmaları da yardımcı olabilir.